مروری بر وضعیت تجارت خارجی بخش کشاورزی و غذای کشور
تاریخ انتشار: ۲۹ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۲۷۰۹۶
در شش ماهه ابتدایی سال 1402 میزان صادرات کالاهای کشاورزی و غذایی کشور از لحاظ وزن در حدود 3.5 میلیون تن بوده که نسبت به شش ماهه ابتدایی سال گذشته افزایش 1.07 درصدی داشته است.
گروه کشت و دام بازارنیوز- مهناز میرزاده (کارشناس اقتصادی)؛ تولید و تجارت مواد غذایی در جهان تحت تاثیر عواملی مثل خشکسالی، تغییرات آب و هوایی، کمبود کود شیمیایی، گرانی نفت و جنگ اوکراین در سالهای اخیر به شدت مختل شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وضعیت تجارت خارجی کشاورزی و غذایی کشور از لحاظ وزنی
در شش ماهه ابتدایی سال 1402 میزان صادرات کالاهای کشاورزی و غذایی کشور از لحاظ وزن در حدود 3.5 میلیون تن بوده که نسبت به شش ماهه ابتدایی سال گذشته افزایش 1.07 درصدی داشته است. پنج قلم عمده صادراتی از لحاظ وزنی در شهریورماه سال 1402، عبارتند از: هندوانه تازه با 599.49 هزار تن، گوجه فرنگی تازه یا سرد کرده با 340.31 هزار تن، سیب زمینی تازه 107.09 هزار تن، رب گوجه فرنگی با 103.11 هزار تن، پیاز و موسیر 99.44 هزار تن و سیب تازه با 86.48 هزار تن.
علاوه بر این، میزان واردات کالاهای کشاورزی و غذایی کشور از لحاظ وزن 11.2 میلیون تن بوده است که نسبت به سال گذشته افزایش 1.32 درصدی داشته است. پنج قلم عمده وارداتی از لحاظ وزنی تا انتهای شهریورماه سال 1402 عبارتند از: ذرت دامی با 4228.73 هزار تن، دانه سویا با 1430.58 هزار تن، گندم معمولی با 1412.87 هزار تن، جو با 1123.54 هزار تن و انواع روغن نباتی با 801.06 هزار تن.
تراز غذایی کشور از لحاظ وزن نشان از کسری 7.7 میلیون تن بوده است به این معنی که وزن واردات کشور 7.7 میلیون تن بیش از صادرات کشور بوده است. تزار غذایی کشور از لحاظ وزن نسبت به سال گذشته به میزان 1.44 درصد بدتر شده است. زیرا که در سال گذشته ارزش آن منفی 7.6 میلیون تن بوده است.افزایش و تداوم شرایط کسری تراز غذایی کشور به معنای افزایش وابستگی کشور به خارجی برای تأمین نیازهای تولیدی و مصرفی کشور است که این موضوع بر خلاف سیاستهای کلی و قانون اساسی که به خودکفایی و تأمین امنیت غذایی اشاره دارد، است.
وضعیت تجارت خارجی کشاورزی و غذایی کشور از لحاظ ارزش
در شش ماهه ابتدایی سال 1402 ارزش صادرات کالاهای کشاورزی و غذایی کشور در حدود 2.4 میلیارد دلار بوده است که نسبت به شش ماهه ابتدایی سال گذشته افزایش 20.5 درصدی داشته است. پنج قلم عمده صادراتی از لحاظ ارزشی عبارتند از: شیر خشک با 163.37 میلیون دلار، گوجه فرنگی تازه 158.69 میلیون دلار، پسته با 136.9 میلیون دلار، هندوانه با 131.43 میلیون دلار و تخم مرغ خوراکی با 104.82 میلیون دلار.
در شش ماهه ابتدایی سال 1402 ارزش واردات کالاهای کشاورزی و غذایی کشور در حدود 8.4 میلیارد دلار بوده است که نسبت به شش ماهه ابتدایی سال گذشته کاهش 0.33 درصدی داشته است. پنج قلم عمده وارداتی از لحاظ ارزشی عبارتند از: ذرت دامی با 1711.56 میلیون دلار، انواع روغن نباتی با 1359.81 میلیون دلار، دانه سویا با 1042.29 میلیون دلار، برنج 718.84 میلیون دلار و گندم معمولی با 604.58 میلیون دلار.
تراز غذایی کشور از لحاظ ارزش نشان از کسری 5.9 میلیارد دلار دارد به این معنی که ارزش واردات کشور 5.9 میلیارد دلار بیش از صادرات کشور بوده است. تزار غذایی کشور از لحاظ ارزش نسبت به سال گذشته به میزان 7 درصد بهبود یافته است، زیرا که در سال گذشته ارزش آن منفی 6.4 بوده است. در واقع در حوزه تجارت خارجی کالاهای کشاورزی و غذایی، کشور برای تامین نیازهای مصرفی و تولید داخل نیازمند واردات است. وجود این شرایط در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی به معنای شکنندگی تولید و مصرف محصولات کشاورزی است.
ارزش دلاری هر تن کالای صادراتی و وارداتی کشور
در شش ماهه ابتدایی سال 1402، هر تن کالای کشاورزی و غذایی صادراتی کشور حدود 695 دلار بوده که نسبت به سال گذشته رشد 19.2 درصد بوده است زیرا که سال گذشته در شش ماهه ابتدایی سال هر تن کالای صادراتی 583 دلار بوده است. در شش ماهه ابتدایی سال 1402 هر تن کالای وارداتی 746 دلار ارزش داشته است که نسبت به سال گذشته کاهش ارزش 1.64 درصد داشته است زیرا که در سال گذشته در شش ماهه ابتدایی سال هر تن کالای وارداتی 758 دلار بوده است.
تا قبل از سال 1400 ارزش هر تن کالای صادراتی بیش از هر تن کالای وارداتی بوده است ولی از این سال به بعد روند برعکس شده است و هر تن کالای صادراتی ارزشی کمتر از کالاهای وارداتی داشته است. از مهم ترین دلایل این تغییرات می توان به اخلال در زنجیره تامین جهانی کالاهای اساسی و اظهارت خلاف واقع در حوزه تجارت خارجی از طریق بیش اظهاری در واردات و کم اظهاری در صادرات به دلیل اعمال سیاستهای کنترل ارزی است.
نکته پایانی
در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی و وجود محدودیت منابع ارزی، افزایش وابستگی تولید و مصرف کالاهای کشاورزی و غذایی کشور به واردات، منجر به افزایش آسیب پذیری و شکنندگی زنجیره تامین، تولید و مصرف این کالاها خواهد شد. به گونه ای که دستیابی به اهداف خودکفایی و همچنین تضمین امنیت غذایی را دشوار خواهد کرد. بنابراین لازم و ضروری است در شرایطی که چشم انداز مثبتی برای رفع تحریم و ایجاد گشایش های تجارت خارجی در کوتاه مدت وجود ندارد. نسبت به پیاده سازی برنامه ها و اقداماتی چون اجرای الگوی کشت، کشت قراردادی، کشت فرا سرزمینی و همچنین پیاده سازی نقشه ارزی تجاری نسبت به تقویت تأمین امنیت غذایی جامع اقدام نمود.
پایان پیام//
منبع: بازار نیوز
کلیدواژه: کشاورزی غذا آمار صادرات صادرات واردات کالاهای کشاورزی و غذایی کشور تن کالای صادراتی وضعیت تجارت خارجی نسبت به سال گذشته سال گذشته افزایش درصدی داشته میلیون تن بوده دلار بوده میلیارد دلار پنج قلم عمده لحاظ ارزش میلیون دلار امنیت غذایی هزار تن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت bazarnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «بازار نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۲۷۰۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هدفگذاری رشد ۲۰ میلیارددلاری تجارت
دیروز رئیسجمهور در مراسم افتتاحیه اجلاس بینالمللی ایران و آفریقا گفت: هدفگذاری یک میلیارددلاری برای همکاریهای اقتصادی ایران و آفریقا در یک سال آینده به هیچوجه متناسب با ظرفیتهای موجود نیست وحتما باید به سمت هدف ۱۰برابری حجم همکاریهای اقتصادی و تجاری فیمابین حرکت کنیم. ازسوی دیگر کارشناسان معتقدند در جریان نمایشگاه اکسپو که ۸۰کشور حضور دارند، امکان تسهیل تجارت تا ۱۰میلیارد دلار درطول سالهای آینده وجود دارد. ازآنجا که این دو نمایشگاه در نمایشگاه بینالمللی تهران ودرکنار هم برگزار میشود، این امکان وجود دارد که در آیندهای نزدیک رشد تجارت ۲۰میلیارد دلاری را شاهد باشیم. براساس برآوردهای سال گذشته در ایران اکسپو یک میلیارد دلار تفاهمنامه و قرارداد به امضا رسید اما اگر موانع صادراتی برداشته شود، حجم تجارت ایران افزایش چشمگیری خواهد داشت. درواقع کارشناسان معتقدند ایران علاوه بر اینکه باید موانع صادراتی خودرارفع کندباید مذاکره باکشورهای مختلف را دربرنامه کاری خود قراردهد که رویدادهایی مانند ایران اکسپو و اجلاس ایران و آفریقا میتواند به این هدف کمک کند.دانشبنیانها، پیشتاز صادرات
دانشبنیانها حضور گستردهای درنمایشگاه ایران اکسپو واجلاس بینالمللی ایران وآفریقا دارند.درواقع مسئولان کشور حساب ویژهای روی دانشبنیانها باز کردهاند. آمارها نشان میدهد سال گذشته حدود دو میلیارد دلار صادرات از سوی دانشبنیانها اتفاق افتاده که با تسهیل و بهبود فضای کسب و کار امکان افزایش تا دو برابر صادرات وجود دارد. سید علی امامی، مدیرکل دفتر آماد و پشتیبانی تجاری سازمان توسعه تجارت ایران با بیان اینکه دومین دوره ایران اکسپو ۲۰۲۴در دولت سیزدهم، امروز، ۸ اردیبهشت برگزار خواهد شد، گفت: ایران اکسپو نقطه عطف تجارت خارجی محسوب میشود چرا که در این رویداد پتانسیلهای صادراتی ایران مشخص و بسترهای اصلی تجارت خارجی ایران برای سایر کشورها به نمایش گذاشته میشود. وی تصریح کرد: تعدادی از مهمانان دعوت شده در اکسپو با هدف بازدید از زیرساختهای تجاری ایران در این رویداد شرکت میکنند؛ گروههای تجاری علاوه بر آسیبشناسی زیرساختهای تجاری کشور، پتانسیلها و توانمندیهای ما را شناسایی میکنند. این مقام مسئول با تاکید بر اینکه بسیاری از کشورها با ظرفیتهای تجاری ایران آشنا نیستند، افزود: نمایشگاه ایران اکسپو میتواند تواناییهای تولیدی و صادراتی کشور را در یک رویداد پنج روزه به تجار خارجی ارائه بدهد و مبنایی برای افزایش صادرات و تعاملات تجارت خارجی شود.
اعزام ۱۱ رایزن بازرگانی به آفریقا
مهدی ضیغمی، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران در دومین اجلاس بینالمللی ایران و آفریقا با بیان اینکه سیاست توجه به آفریقا، در کانون توجه سیاستهای خارجی کشور بهویژه در حوزه تجاری قرار دارد، اظهار کرد: موفقیتهای اولین اجلاس ایران و کشورهای غرب آفریقا در سال گذشته منجر به توافقهای خوب در تجارت بینالمللی و برگزاری بزرگترین رویداد همکاریهای اقتصادی ایران و قاره آفریقا شده است. به گفته معاون وزیر صمت، در این اجلاس، ایران میزبان بیش از ۳۰ کشور آفریقایی است و وزارت صمت بهعنوان سیاستگذار و سازمان توسعه تجارت ایران بهعنوان متولی برگزاری این اجلاس در تعامل نزدیک با وزارت خارجه کشور، سفرای کشورهای آفریقایی در ایران و نمایندگان ایران در قاره آفریقا، برنامهریزی گستردهای را برای برگزاری هدفمند این اجلاس انجام داده است. این رویداد همزمان با ششمین نمایشگاه توانمندیهای جمهوری اسلامی ایران در حال اجرا ست. وی با تاکید بر لزوم افزایش سطح روابط اقتصادی ایران با قاره آفریقا، گفت: اقتصاد ایران و بسیاری از کشورهای آفریقایی مکمل یکدیگر هستند و بهراحتی میتوان از مسیر تجارت آزاد دوطرفه نسبت به جهش در مناسبات تجاری اقدام کرد. در همین راستا سازمان توسعه تجارت در نظر دارد با همراهی و همفکری معاونت دیپلماسی وزارت امور خارجه تعداد رایزنان بازرگانی را در سال جاری در قاره آفریقا از سه نفر به ۱۴نفر افزایش دهد. وی ادامه داد: ما به شرق و شمال آفریقا خط منظم کشتیرانی راهاندازی کردیم و با دستور رئیسجمهوری در سفر به الجزایر موضوع کشتیرانی به غرب آفریقا نیز در دستور کار قرار گرفته است. موضوع بعدی زیرساختها در تبادلات مالی و بانکی است که ابتکارات خوبی را در این اجلاس با همتایان آفریقایی خود به اشتراک خواهیم گذاشت و امیدواریم این سه موضوع اصلی در اجلاس بعدی حل و فصل شود.آمارها نشان میدهد صادرات کالاهای ایرانی به ۳۹کشور آفریقایی وواردات از۲۲کشور این قاره درسال۱۴۰۲انجام شده است. در سال گذشته صادرات به شرق، غرب، شمال و جنوب این قاره به صورت خاصی توسعه پیدا کرده است. درسال۱۴۰۲ پراکنش صادراتی کشور به این قاره از نکات قابل توجه بود و صادرات در شرق، غرب، شمال و جنوب این قاره به صورت خاصی توسعه پیدا کرد و ۳۹ کشور از این قاره، مقصد صادرات کالاهای ایرانی بهصورت مستقیم بودند.باوجود کاهش صادرات کشور به بخش سفید این قاره در شمال در سالهای گذشته، شاهد افزایش صادرات به کشورهای الجزایر، مصر، لیبی، تونس، جیبوتی و مراکش در سال ۱۴۰۲ با وجود بحران حملونقل در دریای سرخ بودیم.
میزبانی ایران اکسپو از ۸۰ کشور
رویداد ایران اکسپو میزبان بیش از ۲۰۰۰شرکت از۸۰کشور است که امروز افتتاح خواهد شد و پنج روز ادامه دارد اما روز شنبه به علت حضور مقامات داخلی و خارجی بازدید عمومی ندارد و تجار وعموم مردم میتوانندازروز یکشنبه برای بازدید از نمایشگاه مراجعه کنند. آنطور که مقامات وزارت صمت گفتهاند،این نمایشگاه فضای مناسبی برای افزایش مقاصد صادراتی،گروههای کالایی و تنوعبخشی به بازارهای صادراتی است و بازدید از کارخانجات بزرگ، شهرکهای صنعتی ودانشبنیانها هم درجریان برگزاری نمایشگاه در دستورکار قرار دارد.
جزئیات تجارت با آفریقا
درسال۱۴۰۲،غنا با خرید ۱۷۳.۵میلیون دلار، آفریقای جنوبی با۱۴۵میلیون دلار،تانزانیا با ۹۲.۸میلیون دلار، کنیا با ۴۸.۷میلیون دلار، نیجریه با ۴۸میلیون دلار، موزامبیک با ۴۷.۱میلیون دلار و سومالی با ۳۳.۳میلیون دلار، هفت مقصد نخست صادرات کالاهای ایرانی به صورت مستقیم به این قاره بودند. ۵۱درصد صادرات ایران به این قاره مشتقات نفتی، شامل کود اوره، قیر، گاز مایع و انواع روغنهای صنعتی بود و بعد از آن ۳۷درصد صادرات کشورمان را محصولات فولادی و آهنی به خود اختصاص داده است. مواد غذایی، مصالح ساختمانی، انواع فرش و کفپوش، شویندهها و لوازم بهداشتی، لوازم خانگی، دارو و تجهیزات پزشکی، لوازم صنعتی، قطعات خودرو، لاستیک، مواد معدنی، لوازم الکتریکی، لوستر، مبلمان و اسباببازی از دیگر کالاهای صادراتی ایران به قاره آفریقا در سال ۱۴۰۲ بودند. در سال گذشته ۲۲ کشور از این قاره فروشنده مستقیم کالا به ایران بودند که آفریقای جنوبی بافروش ۱۹میلیون دلار،زامبیا با ۱۲.۵میلیون دلار،غنا ۱۲میلیون دلار،سیشل با ۱۱.۷میلیون دلار، کنیا ۹.۵میلیون دلار، تانزانیا با ۶.۱میلیون دلار و اوگاندا با ۴.۱میلیون دلار، هفت کشور نخست فروش کالا در بین کشورهای قاره آفریقا به ایران بودند. ۶۶ درصد واردات ایران از این قاره مواد غذایی و کشاورزی مانند چای، ذرت، قهوه، توتون، حبوبات، لاشه گوسفند و محصولات شیلاتی بودند و ۲۱ درصد نیز مواد معدنی مانند سنگ منگنز، سنگ و خاک روی، کنسانتره گروم و ۱۳درصد دیگر نیز عمدتا روغن صنعتی و گریس، انواع تسمه، ماشینآلات، مواد شیمیایی و صنعتی و لوازم یدکی بودند.
ظرفیتهای ایران و آفریقا
قاره آفریقا با دارا بودن ۱.۳میلیارد نفر جمعیت و ۵۴ کشور، یک فرصت بزرگ در حوزه روابط تجاری و اقتصادی است. ایران میتواند بهواسطه نیاز این قاره به سوخت و انرژی، فناوری و مکانیزاسیون در تولید محصولات کشاورزی، سرمایهگذاری و طراحی و ساخت امور زیربنایی ازجمله معدن، سد،راهسازی وپروژههای عمرانی، اورهال کردن پالایشگاهها، استخراج گاز، بازار مصرف مناسب مواد غذایی و محصولات صنعتی، تجاری ومصرفی و نیازما به کشت فراسرزمینی همراه با توانمندی کشورمان در صادرات خدمات فنی ومهندسی دراین قاره، ضمن حفظ شئونات انسانی و حفظ منافع توأمان کشورمان و کشورهای آفریقایی حضور پیدا کند. عدم شناخت ظرفیتها در بین تجار ایرانی وآفریقایی، نبود یا کمبود حمل و نقل ارزان، مستمر و فراگیر و موانع جابهجایی مستقیم ارز و پول، از موانع توسعه تجارت یا تجارت مستقیم بین ایران و قاره آفریقاست که رفع این موانع با اراده دولتها و پیگیری بخش خصوصی تا حدودی به تجارت ایران با این قاره شتاب خواهد داد.